Domotica: Z-wave, Zigbee, EnOcean, Eltako?

De afgelopen dagen heb ik stopcontacten en schakelaars gemonteerd op de slaapkamers. Ik ben al een hele tijd bezig om een goed systeem te vinden voor alle schakelmateriaal. Mijn wensen waren:

1. draadloos, zodat de schakelaars flexibel te plaatsen zijn en er minder sleuven gekapt hoeven te worden
2. domotica-foefjes, zoals een "alles-uit"-schakelaar en slimme bewegingsmelders
3. industrie-standaard, zodat ik niet gebonden ben aan één leverancier
4. betrouwbaar
5. modern
6. door mijzelf te installeren
7. niet te duur

Uiteindelijk dacht ik het gevonden te hebben: Z-wave. Als een soort thuiscentrale heb ik een Vera van Micasaverde gekocht. Als je het filmpje op de website ziet, werkt het allemaal heel simpel.
Als ervaringsdeskundige kan ik ondertussen melden dat het in Europa een stuk minder simpel is. Om de een of andere reden heeft de producent van Z-wave ervoor gekozen om in Europa net iets anders te werken dan in Amerika. Bovendien wordt er veel overgelaten aan de fabrikanten van schakelmateriaal, zoals Merten en Duewi, waardoor de apparaatjes net niet werken zoals je zou verwachten. Ook is het netwerkbeheer dermate ingewikkeld, dat ik daar mijn familie niet mee wil opzadelen.
Een alternatief voor Z-wave is Zigbee. Hier is echter ook niet veel standaardisatie, dus dan ben je verplicht van één bepaalde leverancier te kopen. Plugwise (een Nederlands bedrijf) maakt een mooi systeem waarmee je alle stroomverbruik in je huis bij kunt houden. Ze zijn bezig met een draadloze schakelaar, maar ik twijfel of die er ooit komt. Er zijn meer leveranciers, maar de verschillende systemen werken niet samen.
Gelukkig heb ik nu een goed systeem gevonden: Enocean. Dit is een spin-off van Siemens, dus dat geeft vertrouwen.
Enocean maakt zelf geen schakelmateriaal, maar bouwstenen voor fabrikanten van installatiemateriaal. Al deze systemen werken goed samen. Er is ondertussen al een indrukwekkende lijst van merken die voor deze technologie gekozen hebben.
Op zoek naar een breed assortiment en een lage prijs, kwam ik bij Eltako uit. Ze hebben een zeer gedreven vertegenwoordiger in Nederland rondrijden, die mij alles tot in de puntjes heeft uitgelegd.
Oorspronkelijk dacht ik dat het principe was: draadloze schakelaars her en der, en ontvangers in het plafond, vlakbij de lampen. Kostentechnisch is het echter slimmer om alle draden naar één centraal punt te leiden, en daar de actoren (ontvangers)
op een rijtje te zetten. Je hebt dan maar één antenne nodig, en de actoren zelf zijn goedkoper dan de draadloze ontvangers. Je koppelt het hele zaakje met twee draadjes aan elkaar: onderling communiceren ze over een RS-485-bus.

Eltako heeft zo'n breed assortiment, dat je in eerste instantie niet weet wat je moet kiezen. Gelukkig heeft de vertegenwoordiger voor mij een lijstje gemaakt wat ik nodig heb:
1 x WNT12-12VDC-12W/1A (voeding)
1 x FAM12-12V DC (antenne voor ontvangst van draadloze zenders)
2 x FSA12-12V DC (aan/uit-schakelaar, 4-voudig)
4 x FUD12NPN-12V DC (geavanceerde dimmer, met sluimer- en wekfunctie)
5 x FT4-ws (dubbele wandzender)
1 x FTS12-EM-UC (voor aansluiting van rookmelder en bewegingsmelder)

Het grappige van de wandzenders is, dat ze geen batterij nodig hebben. Door het indrukken (je eigen spierkracht) wordt net genoeg energie opgewekt om een signaaltje uit te zenden. Ook de schakelaars en dimmers zijn bijzonder. De schakelaars schakelen bijvoorbeeld in de nul-doorgang, zodat er heel weinig slijtage is. De dimmer kan alle soorten lampen dimmen, ook LED en (dimbare) spaarlampen. Door een speciale ingang is het zelfs mogelijk de dimmer te koppelen aan een tijdklok, zodat je 's morgens gewekt wordt met licht dat langzaam feller wordt (zoals het Philips Wake-up light).

Na een dag lang "frotten" ziet het er zo uit:

Eltako maakt zelf geen wandcontactdozen, maar de spullen van Gira passen er goed bij. Ik zet alles zoveel mogelijk in plintgoten: flexibel, geen kapwerk, van hout te maken (een lariks plank, meer is het niet).